CityDog.io вместе с беларуским издательством Gutenberg Publisher нашел редкие фотоснимки Минска за последние 50 лет. Если ностальгируете по «старому» городу – листайте вниз (и еще вас ждут приятные бонусы).
1950–1960-е
На этом фото – Минск в 1954-м. Место будто бы знакомое, но уловить точную локацию не удается? Это Центральная площадь (она же Октябрьская): на снимке мы видим памятник Сталину, он стоял за несколько метров от центрального входа в нынешний Дворец Республики.
Такой же знакомый и одновременно далекий – и потому неизвестный – Минск можно словить в книге Владимира Некляева «Аўтамат з газіроўкай з сіропам і без» (купить книгу можно по этой ссылке). Например, вот:
«У левыя вокны тралейбуса ўплывала Цэнтральная плошча, пасярод якой стаяў у бронзавым шынялі, прыклаўшы бронзавую руку да бронзавых грудзей, Сталін. Дзесяціметровы, велічны на высокім, абкладзеным мармуровымі плітамі пастаменце, ён, здавалася, падпіраў неба над Мінскам, быў пастаўлены тут на векі вечныя, і ніхто ў нашым тралейбусе – ні кіроўца, ні кандуктарка, ні дзве бабулі, ні намеснік начальніка паравознага дэпо таварыш Папковіч, ні дзядок у капелюшы і ні дама ў каракулі, ні тым болей падпалкоўнік – уявіць не маглі, што помніка Сталіну некалі не стане…
Не стала. Знеслі за адну ноч восенню 1961-га – напярэдадні 44-й гадавіны Вялікай Кастрычніцкай рэвалюцыі, якую Сталін звяршыў разам з Леніным, бо Ленін без Сталіна звяршыць яе не мог».
1970–1980-е
Это фото сделано в 1982 году, на нем – микрорайон «Усход». На месте, где пасутся коровы, сейчас находится торговый центр Dana Mall, а чуть дальше виднеется жилой дом №155 на проспекте Независимости. Есть что-то, что не меняется – ни с развитием города, ни с течением лет. Но что-то меняется так сильно, что уже и не важно, как это было когда-то.
Вот и в книге Libido Ильи Сина нам неизвестно, где и когда разворачивается действие, но нам и не нужно знать – это происходит в любом «сейчас» и в любом «здесь». Без подробностей и нюансов. Заказать ее можно вот по этой ссылке.
«Марыі часта здаецца, быццам з вышыні птушынага палёту гэтыя дамы выглядаюць як забытыя ў пясочніцы цацкі: дзеці даўно ўжо выраслі, сталі піць піва і нюхаць клей, скончылі ПТВ, ажаніліся і развяліся, а цацкі ўсё яшчэ ляжаць у пясочніцы, падуладныя розным стыхіям. Нібы самае ўпартае і недарэчнае з усіх магчымых увасабленняў стабільнасці.
Па іроніі лёсу, гэтыя пяціпавярхоўкі з’явіліся тут некалі менавіта як прыкмета руху, імклівага і бяздумнага ў сваёй жывёльнай вітальнасці. Горад вырас амаль што ў біблійных тэмпах. У панядзелак узніклі рыдваны пад новыя заводы, у аўторак з зямлі павылазілі жылыя мікрараёны, у сераду – крамы і дамы культуры, а ў суботу міліцыянеры ўжо запхнулі ў кутузку першага мясцовага алкаша, які акрапіў мачой тыльны бок свежапафарбаванай дошкі гонару – на яе акурат у нядзелю планавалі павесіць першыя партрэты перадавікоў».
1980–1990-е
Торговля рыбой возле вокзала: этот момент запечатлел известный беларуский фотограф Сергей Брушко в самом начале 1990-х. На заднем плане – «Ворота Минска» и Привокзальная площадь, вокруг – слякоть как символ времени.
Если вы живете в Европе (или вообще где угодно) и периодически мысленно возвращаетесь в Беларусь уже со своим эмигрантским опытом, сравниваете и анализируете, вам будет интересно почитать «Завяршыць гештальт» Макса Щура, который сам с 1998-го живет в Чехии. В романе много рассуждений о прошлом, настоящем и неопределенном будущем: купить его можно по этой ссылке.
«Цяпер ужо можна прызнацца ў тым, што я, зьехаўшы з краіны ў якасьці першай ластаўкі так званай менскай вясны (мастадонты адляцелі крыху раней), учыніў фальстарт і аказаўся, на жаль, ня гонарам і сумленьнем, а сарамаценьнем свайго “пакаленьня Ю”, найлепшыя прадстаўнікі якога досыць хутка мяне дагналі й перагналі. Неўзабаве яны ўжо апавядалі мне пра кубінскія басэйны, бразыльскія фавэлы, кітайскія прысмакі, мэксыканскія піраміды, балівійскія наркотыкі, тайляндзкіх шлёндраў, аўстралійскіх кенгуру, усурыйскіх тыграў – адным словам, пра ўсё тое, што для маладзейшых за нас ужо стала знаёмым да болю й ванітаў. Але цымус нават ня ў тым, што ў Юрапе я, так і не знайшоўшы дому, канчаткова стаў даматурам. Мой асабісты сорам перад аднагодкамі палягае перадусім у тым, што за дваццаць гадоў я ня толькі не зрабіў у межах Эўропы ніякіх (ні геаграфічных, ні графаманіякальных) адкрыцьцяў, але й ня здолеў прыдумаць сабе лепшай шпіёнскай легенды і толькі цяпер пачынаю разумець, якім глупствам было зьвязаць свой лёс з гэтаю настолькі нецікаваю часткай сьвету».
Конец 1990-х – начало 2000-х
На снимке – 1998–2000 годы. Самый центр Минска – площадь Мясникова недалеко от железнодорожного вокзала. В этом месте переплелись улицы Бобруйская, Московская и Клары Цеткин. А еще – прошлое и настоящее города: так, как было, уже не будет, а что ждет впереди, неизвестно. Знакомо? Повесть «Галоўная памылка Афанасія» Югаси Коляды, купить которую можно тут, разделит с вами эти чувства и напомнит, что вы не одиноки в своих ощущениях:
«Дзяўчаты, мілыя мае дзяўчаты, вось вас акутвае белы туман, ён робіцца ўсё шчыльнейшы, усё больш непраглядны, і ўсё знікае ў гэтым тумане: дзве канапы, два фатэлі, столік паміж імі, сінія фіранкі на кухне, маленькая старая лядоўня, дзверы, размаляваныя зялёным маркерам, яшчэ багата, багата чаго – усё знікае ў белым тумане, знікае кватэра ў завулку Калініна, знікае бэз у двары, знікае дом, двор, завулак, горад… Вось і ўсё знікла, застаўся толькі белы-белы туман, шчыльны, як аблокі на нябёсах, але пасярод гэтых аблокаў стаіць шчаслівы Марат ды трымае ў руках вялізную шыльду: “КАНЕЦ”».
2010-е
А здесь – улица Октябрьская в июне 2013 года. Вот-вот это место станет самым тусовочным в городе: в старых заводских помещениях уже открываются заведения, которые полюбят минчане, а в начале сентября того же 2013-го пройдет первая вечеринка в легендарном «Хулигане». И на фоне этого по Октябрьской продолжает курсировать трамвай №2 – его маршрут будет закрыт только в 2015 году из-за низкого пассажиропотока. В этом самом временном промежутке и встретились хипстеры и прошлое, которое вот-вот исчезнет.
Что-то похожее происходит в книге Павла Костюкевича «Блог Усяслава Чарадзея», в которой легендарный полоцкий князь Всеслав Чародей на страницах своего ЖЖ-дневника на современном языке делится с читателями тем, каково это – править средневековым Полоцком. Заказать книгу можно по ссылке.
«З тых часоў, як на вечарыне ў гонар былых валадароў дзяржавы сяброўская рада прызначыла мяне адказным за пазітыўны імідж нашай краіны, спакою няма. Гойсаю па тысячагадовым лесе айчыннай гісторыі – шукаю таленты, якія будуць паляпшаць вобраз Бацькаўшчыны. А ўсе дамарослыя таленты ў нас са сваімі хоцькамі: гэты жадае друкавацца толькі ў Празе, таму пуцёўку ў Крым давай, бач – санеты не напісаныя…
І вось у познім Рэнесансе, а дакладней у нашым ВКЛаўскім пасольстве ў Рыме, знайшоў я таленавітага хлопца, падняпроўскага іміджмейкера Міколу. Рэкламны тэкст яму заказваю: каб там акрамя асноўнага сюжэта – легенды пра пярэваратня, якая там будзе абсалютна для прыліку, – яшчэ апявалася б для замежнікаў нашая цудоўная прырода і іншая тутэйшая замануха: натур-харчаванне, натур-паляванне, культур-баляванне».
Издательство Gutenberg Publisher выпускает книжную серию под названием «Акно ў прозу». В нее войдут произведения беларуской литературы периода независимости до 2020 года. Уже сейчас для предзаказа доступны 5 книг карманного формата в мягкой обложке, объединенные общей стилистикой: купить их можно по этой ссылке.
Перепечатка материалов CityDog.io возможна только с письменного разрешения редакции. Подробности здесь.
Фото: Pastvu.com, vk.com/minskphotohistorynews.
