“Фактычна няма” – галоўны адказ на эксперымент CityDog.by. Хаця некаторыя яскравыя прыклады беларусізацыі прадуктаў адкапаць удалося.
Пасля трох гадзін бадзянняў уздоўж паліц мінскага гіпермаркета можна зрабіць сумную выснову. Калі працэнт беларускамоўных грамадзян да рускамоўных у краіне такі ж, як працэнт беларускамоўных тавараў у крамах, то носьбіты мовы Караткевіча – нават не меншасць, а арыфметычная памылка. І ўсё з-за праклятага пункта ў Законе аб мовах: надпіс на ўпакоўках тавару можа рабіцца на беларускай і (або) рускай. Здагадайцеся з трох разоў, які варыянт абіраюць вытворцы.
Зрэшты, выключэнні ёсць – іх мы і паспрабавалі сабраць. Атрымалася катастрафічна мала, але ж атрымалася! На фэканні скептыкаў адзначым: попыт нараджае прапанову. І дарэчы, калі вы хочаце беларусізаваць свае ўлюбёныя цукеркі і смятанку, пішыце на заводы.
Важна: мы апрыёры адмовіліся ад алкагольных і слабаалкаголных напояў, вытворцы якіх, прызнаемся, настроены больш патрыятычна за астатніх. І таксама не бралі ўпакоўкі, на якіх па-беларуску – толькі харчовыя складнікі.
“РОДНАЕ МАЛАКО”, 11 600 РУБ.
Сярод мінчукоў – сапраўдны хіт сезону. “Роднае малако”, мабыць, эталон беларускіх тавараў і яскравы прыклад для іншых вытворцаў, якія хочуць аформіць сваю прадукцыю ў нацыянальным стылі. Стылізацыя пад беларускі ўзор на ўсім пачку, поўны беларускамоўны тэкст. Але кошт за 1,5% тлустасці трохі бянтэжыць.
МАЯНЭЗ “НАША АКЦЫЯ”, 4 350 РУБ.
Адзіны маянэз на беларускай мове. Акрамя таго, што ён прадаецца ў трох варыянтах каларыйнасці, слоган “Прыемны кошт” тут апраўданы.
АЎСЯНАЕ ПЯЧЭННЕ
Хлебазавод №3 таксама ўзяў удзел у вытворчасці прадуктаў па-беларуску. Пакуль адзіны прыклад – пячэнне “Аўсянае”. На самой назве вельмі моцна вылучана “Ў”, што проста крычыць пра беларускасць тавара. Калі б толькі не гэта “особое”...
ПРАЛЬНЫ ПАРАШОК “МАРА”, 10 000 руб.
Вядомы па беларускамоўнай рэкламе парашок “Мара” не патрабуе ніякіх прадстаўленняў. “Мара” каштуе танна, таму сэрца патрыёта будзе задаволена на сто працэнтаў. І, бадай, самае галоўнае: па выніках тэставання onliner.by парашок названы адным з самых лепшых у катэгорыі “мыйныя сродкі”.
МЁД “ШЧЫРЫ ПЧАЛЯР”, 12 800 руб.
Гэты мёд беларускі з усіх бакоў: як па вытворчасці, так і па тэксце на слоіку. Нядаўна вытворца пачаў маштабную піяр-кампанію: створаны суполкі ў сацыяльных сетках, сайт. Але, на жаль, уся кампанія – выключна рускамоўная.
СОЛЬ “БЕЛАРУСКАЯ”, 3 000 руб.
Рэдкі выпадак: упакоўка прадукта на двух дзяржаўных мовах. Такое ў крамах пабачыш нячаста, таму набываць раім абавязкова.
ЗГУШЧАНАЕ МАЛАКО
Вядомае згушчанае малако вырабляецца ў горадзе з дзіўнай назвай “Рогачевъ” – і гэта нівелюе ўсё тое добрае, што мы паспелі надумаць пра знакамітую згушчонку. (Дарэчы, завод паставіў свайму прадукту помнік).
КВАС “ХАТНІ” (8 250 РУБ.), КВАС “СТАРАЖЫТНЫ” (9 200 руб.)
“Хатні” вось ужо некалькі гадоў вырабляе беларускае прадстаўніцтва кампаніі Heineken. Напой ад пачатку быў спазіцыянаваны як “народны” і агульнадаступны, таму беларуская мова і вясковыя матывы тут адыгралі важную ролю ў маркетынгавай стратэгіі.
Калі не памыляемся, завод “Крыніца” пачаў разліваць квас “Старажытны” наўздагон поспеху “Хатняга”, але, варта прызнаць, вайну між брэндамі штогод выйграе рускамоўны «Лидский квас», які першым прыйшоў на рынак.
ХЛЕБ
Адзіны від тавару, дзе вельмі часта фігуруюць беларускамоўныя назвы. Канешне, гэта не такая з’ява, каб пісаць пра кожны хлеб падрабязна, але і нельга было пра яго забыць. “Старажоўскі”, “Водар”, “Ракаўскі” і інш. – пералічваць можна доўга, калі б не адно “не”: апроч назвы на ўпакоўцы ўсё прапісана па-руску. Таму беларуская выглядае тут недарэчнай моўнай экзотыкай.
А якія прадукты ва ўпакоўцы на беларускай мове купляеце вы?
Перадрук матэрыялаў CityDog.by магчымы толькі з пісьмовага дазволу рэдакцыі. Падрабязнасці тут.
Фота: CityDog.by.
это я про то, что беларуская мова все-таки такая аутентичная!
Мне ещё понравилось, что на овсяной каше, сделанной в Финляндии, есть описание по-беларусски, а на каше, сделанной в Беларуси, - нет.
Разговаривайте на белорусском, кто не даёт, но если человек говорит на русском, то это его право и это не значит, что он "русофил"! Во многих высокоразвитых странах несколько государственных языков, и это лишнее доказательство миролюбия и взаимоуважения. А в Беларуси получается так, что когда слышишь человека, разговаривающего по-белорусски, сразу ждешь от него неадекватных приступов агрессии по какой-нибудь ерунде вроде этих этикеток на продуктах.