История Светланы Панковец похожа на судьбы огромного количества эмигрантов всех времен и народов.
– Самай маладой нашай кліентцы было гадоў пяць. Яна прыйшла на манікюр з мамай, і мы зрабілі ёй рознакаляровыя пазногці ў колерах вясёлкі, – Светлана дружелюбно делится с нами подробностями о своем бизнесе.
Наша героиня в одиночку открыла салон красоты Vegan Beauty Gdańsk меньше года назад, а сейчас здесь работает пять мастеров – и все расписано на две недели вперед. И это в ковидные-то времена! Впрочем, ее салон работал, когда все салоны должны были быть закрыты: официальному локдауну девушка объявила забастовку.
Как оказалась в Польше и каким было первой впечатление о стране
Светлана родом из деревни около Борисова, где прожила первые 18 лет своей жизни, а после поступила в медицинский колледж в Минске.
– Агарод, гаспадарка – дома заўсёды была праца, але я рада, што жыла ў вёсцы, бо, калі гляджу на сучасных дзяцей, тым больш на лакдаўне, я так ім спачуваю! У мяне было вельмі класнае дзяцінства, – рассказывает Светлана.
Через брата у Светланы появился интерес к общественной деятельности, и девушка присоединилась к движению «Зубр». Отметим для тех, кому сейчас не больше 25 лет, что это достаточно популярная в начале 2000-х оппозиционная молодежная тусовка. Отголоски деятельности «Зубра» – наклейки и граффити в подъездах и на улицах – можно было заметить еще долго после самороспуска структуры.
– Пад канец вучобы мяне ўпершыню арыштавалі, калі мы раздавалі ўлёткі перад «Чарнобыльскім шляхам». Тады ў каледжы мне пагражалі, што не залічаць практыку і я не паступлю ва ўніверсітэт. Я падумала, што ў мяне сапраўды няма шанцаў, – і паехала па праграме Каліноўскага, – говорит Светлана.
Сделаем еще один ликбез для молодых. Программу Калиновского основал кандидат в президенты на выборах 2006 года Александр Милинкевич. Студентов, которых из-за гражданской позиции отчислили из белорусских вузов, без вступительных экзаменов приняли в университеты Польши. Таким образом в соседнюю страну уехали учиться сотни девушек и парней.
Светлана попала в Польшу в 2007 году. Сперва – в Варшаву на языковые курсы, после – в Ольштын на «Охрану окружающей среды» со специализацией по химии, где была единственной студенткой-калиновкой и откуда перевелась в Гданьск.
– Я памятаю свае першыя ўражанні ад Польшчы. Раніцай паглядзела праз акно цягніка Мінск – Варшава і ўбачыла, што паўсюль вельмі шмат білбордаў, усё заклеена рэкламай. Прайшло 13 гадоў, як я тут жыву, і толькі зараз пачалі з гэтым змагацца, – рассказывает Светлана.
– Тут ва ўніверсітэце было прынята ўсё рабіць у групе, да чаго я не прывыкла, бо ў мінскім каледжы нас вучылі адказваць саміх за сябе. Я прызвычаілася працаваць сама, а тут заўжды павінен быць падзел працы паміж студэнтамі, – рассказывает о первых культурных шоках Светлана.
Магистерскую работу белоруска защитила на кафедре токсикологии окружающей среды. Девушка приезжала собирать грибы у себя дома в Борисовском районе и в Гомельской области, а после исследовала их в лаборатории, что позволило бы сделать выводы о степени загрязненности окружающей среды.
– Пасля абароны магістарскай працы ў мяне не было планаў на жыццё. Я ўвогуле не ведала, што я хачу рабіць, таму пайшла на доктарскую, – говорит девушка.
На днях Светлана сдала итоговые экзамены, а осенью готовится защищать научную работу о том, насколько эффективно использовать обогащенные солями грибы в лечении биполярного расстройства.
– Калі я вучылася, у мяне не паўставала пытання, вяртацца ў Беларусь ці не: я разумела, што, калі вярнуся, у мяне няма будучыні. Я не змагла б устрымацца ад палітычнай дзейнасці і проста не ўладкавалася б на працу. Калі мне было 20 гадоў, я была вельмі актыўная ў розных арганізацыях, – считает Светлана.
Как стала вегетарианкой и почему открыла салон
– Аднойчы я падабрала кацяня і палюбіла яго як дзіцёнка. Неяк ва ўніверсітэце я праглядала стужку «Фэйсбука», нехта з маіх знаёмых выставіў відэа, як у Азіі забіваюць і ядуць сабак. Я падумала: што было б, калі б майго ката так? Я настолькі моцна адчула, які боль і страх мог бы перажыць мой кот, што з таго дня не магу есці мяса. Я веганка ўжо шэсць гадоў. Калі я купляю касметыку дадому, мне важна, каб яе не тэсціравалі на жывёлах і каб яна была цалкам веганская. Так і з’явілася ідэя адкрыць салон прыгажосці для такіх людзей, як я.
Визажем девушка интересуется со своих студенческих времен, часто участвовала в конкурсах по макияжу и много работала с фотографами. Однажды ее даже пригласили сделать грим актерам, которые играли образы семи смертных грехов в постановке на городском празднике.
Девушка стала копить деньги на мечту, на один год съездила поработать в салон красоты в Дубай, где провела первую волну ковида, а спустя месяц после возвращения в Гданьск уже праздновала открытие собственного салона.
– У Польшчы вельмі лёгка адкрыць бізнес. Новым прадпрымальнікам дапамагаюць ільготныя ўмовы на першыя два гады, калі можна плаціць менш падаткаў і меншы страхавы ўзнос. Існуе шмат відаў датацый, на якія я, на жаль, не падышла, бо была альбо застарой, альбо замаладой, альбо занадта адукаванай. Ёсць датацыя для беспрацоўных да 30 гадоў: можна атрымаць 20 000 злотых (4,5 тыс. еўра. – Рэд.) на адкрыццё свайго бізнесу. Або датацыя для людзей, якім за 50 гадоў, ці людзям без адукацыі таксама дапамагаюць.
Девушка сняла 85 «квадратов» на двух этажах в 10 минутах ходьбы от наземного метро, которое соединяет Гданьск, Гдыню и Сопот. На первом этаже салона делают прически и маникюр, на втором – педикюр и уход за лицом.
– Я смяюся, што ў мяне лёгкая клаўстрафобія, бо я не люблю цесныя памяшканні, дзе шмат розных рэчаў. Я люблю мінімалістычны стыль. У нас вісяць карціны, якія я пазычыла ў мастацкай галерэі і якія можна купіць. Самая вялікая карціна называецца «Сусвет», яе малявала мая сяброўка Марына Шаўлоўская, выпускніца Акадэміі мастацтваў у Гданьску, – рассказывает Светлана.
Еще до открытия Светлана пригласила работать вместе свою подругу по медколледжу Юлию. Позже к ним присоединилась парикмахерка Александра, мастерица по маникюру (обе из Беларуси) и однокурсница Светланы по курсам по косметологии в Гданьске, она местная и делает перманентный макияж.
– Усе смяюцца, што мы адкрылі тут беларускі салон. У нас вельмі сяброўская атмасфера. Я сама раней працавала ў касметычных салонах, і па досведзе для мяне было важна, каб супрацоўніка паважалі і стваралі празрыстыя ўмовы, – рассказывает Светлана.
В этом году весной в Польше ввели жесткий локдаун, и всем салонам красоты один месяц запретили работать.
– Я аб’явіла страйк лакдаўну. У Польшчы забарону працаваць байкатавала шмат рэстаранаў, бо яны пачалі банкрутаваць. Я далучылася да гэтага руху. На працы мы ходзім у масках, расставілі сталы на вялікай адлегласці адзін ад аднаго. У салоне могуць знаходзіцца толькі кліент і супрацоўнік – нельга, каб нехта чакаў кліента ў салоне. Такім чынам, мне было прасцей вытрымаць санітарныя нормы і падрыхтавацца юрыдычна на выпадак, калі мяне прыйдуць правяраць санэпід і паліцыя, чым зачыняцца, – говорит белоруска.
В Польше фирмам, чей доход из-за эпидемии упал на 40%, выплачивали 5000 злотых и освобождали от платы за страховку. Поскольку Светлана бойкотировала локдаун, она автоматически лишилась этой помощи, но она только рада такому сценарию, потому что, если впоследствии работнику уволиться, деньги государству нужно вернуть.
– Я вырашыла, што лепей страйкаваць і зарабляць самой, чым спадзявацца на дзяржаву. Такіх, як я, было мала. Гэта, напэўна, польскі менталітэт – баяцца сказаць штосьці не так дзяржаве. Гэта было бачна, калі я вучылася ва ўніверсітэце. Палякі не будуць спрачацца з прафесарам, а я спрачалася. У мяне быў канфлікт з навуковым кіраўніком. Ён нават хацеў выкінуць мяне з доктарскай толькі таму, што я сказала, што ў лабараторыі я не буду рабіць працу, якую не павінна рабіць, і што ён павінен узяць працаўніка для гэтага. Тут прынята, што дактарант – бясплатная працоўная сіла, якую трэба выкарыстоўваць. Калі ва ўніверсітэце былі плёткі, што нехта з дэканам ці загадчыкам кафедры не пагадзіўся, гэта заўсёды былі мы, беларусы, – говорит Светлана.
Кто и зачем приходит в ее салон
Девушка рассказывает, что ее салон – третий во всей Польше с ясным веганским позиционированием после Варшавы и Кракова. Здесь используют косметику, в составе которой нет молока, меда, белков и других продуктов животного происхождения. Такая косметика стоит дороже обычных профессиональных линий, что делает и цену на услуги выше, чем в других салонах.
– Я не лічу, што слова «веган» у нашай назве звужае нашу аўдыторыю да субкультуры. Адна частка нашых кліентаў сапраўды этычныя веганы і вегетарыянцы, другая – сталыя кліенты, каму падабаецца якасць паслуг. Трэцяя частка кліентаў – новая хваля беларускіх эмігрантаў, а таксама супрацоўніцы гданьскага офіса EPAM, – говорит Светлана.
Белоруска рассказывает, что средний возраст ее клиенток – 25–30 лет, хоть приходит достаточно женщин 50+, которые уделяют много внимания своей внешности. Самой пожилой гостье более 80 лет, она делает педикюр, а самой маленькой было пять, и она пришла с мамой. Средний чек в салоне завит от уровня дохода клиентки. Студентки чаще всего могут позволить себе лишь маникюр раз в месяц, это 100–150 злотых. А есть клиентки, которые не жалеют на себя и несколько сотен злотых в неделю. А еще Светлана отмечает, что все чаще на уходовые процедуры у косметолога приходят мужчины.
– Полькі менш фарбуюцца, а калі фарбуюцца, то робяць больш далікатны макіяж. Пазногці фарбуюць у далікатныя колеры, мода на ўпрыгожванні на пазногцях скончылася, – анализирует хозяйка салона. – Мне так падаецца, што полькі больш дбаюць, каб было здаровае, чым прыгожае.
Я пачынала са сваёй сяброўкай, а зараз у мяне пяць супрацоўнікаў. За такі кароткі адрэзак часу – менш за год – гэта добры прагрэс, тым больш у час пандэміі. Быць бізнесвумэн вельмі стрэсова. Трэба мець добрыя арганізатарскія здольнасці. На шчасце, яны ў мяне ёсць. Пакуль што ўпэўненасці ў заўтрашнім дні ў мяне няма, бо салон развіваецца, і я ўкладаю сюды ўсе грошы і мару. Спадзяюся, у бліжэйшы час атрымаецца выдыхнуць і сказаць: «У мяне атрымалася!»
О новой белорусской волне
Наша героиня всегда была активной в местном сообществе белорусов. Со студенческих времен она участвует в организации концертов, маршей и многих других движей.
– Палякі заўсёды ў нас пыталіся: «Ці праўда ўсё тое, што паказваюць у нас па тэлевізары?» – «Тое, што паказваюць у вас па тэлевізары, – малая частка таго, што ў нас адбываецца». Раней нас было каля сотні актыўных беларусаў. Пасля выбараў сюды прыехала вельмі шмат беларусаў, і, шчыра кажучы, пачаўся нейкі падзел на «старых» і «новых» беларусаў. Мы рабілі розныя мерапрыемствы для тых, хто прыязджае. Прыехалі новыя і сказалі: «Мы будзем арганізоўваць сваё». Незразумелая сітуацыя.
– Для мяне ёсць Гданьск і астатняя Польшча. Пра горад кажуць Wolne Miasto Gdańsk, тут жывуць зусім іншыя палякі, вольныя духам, спакойныя. Я не ўяўляю іншы горад у Польшчы, дзе я магла б жыць. Гданьск – настолькі маё месца на зямлі, я адчуваю сябе тут як дома. Я з’ездзіла ў Дубай паглядзець на лепшае жыццё, але вярнулася сюды. Дарэчы, калі я пажыла ў тамтэйшай спякоце, зразумела, што я нардычны чалавек.
Перепечатка материалов CityDog.by возможна только с письменного разрешения редакции. Подробности здесь.
Фото: личный архив героини.
