Праект «Беларуская фатаграфічная платформа» запусціў падкаст «Адным кадрам». На пляцоўцы праекта на YouTube выйшаў ужо другі ролік, у якім вядучая Юлія Ружачка з фатографкай Надзеяй Бужан абмяркоўваюць знакамітае фота перыяду пратэстаў у Мінску, – хутчэй за ўсё, вы гэты здымак таксама бачылі. CityDog.io публікуе скарочанае інтэрвʼю.
Што гэта за фота?
Здымак Надзеі Бужан быў зроблены 22 ліпеня 2020 года ў Мінску. На ім Вольга Севярынец чакае вызвалення свайго мужа Паўла Севярынца каля ізалятара на Акрэсціна. Акурат у той дзень Павел павінен быў выйсці на волю. Аднак гэтага не здарылася.
Візуальна здымак нібы складаецца з дзвюх частак. Траціну фота злева займае вуліца, якая ў глыбіні кадра ўпіраецца ў сцяну. Дзве траціны ў правай частцы займае іншая сцяна, а каля яе стаіць жанчына, якая быццам прытулілася да дынаміка. Выраз яе твару даволі нейтральны, а ў яе постаці чытаецца спакойнае прыняцце. У руках жанчыны – кветкі ліліі, сімвал чысціні.
Акрамя адной гераіні на здымку няма ні людзей, ні нават сімвалаў іх прысутнасці. І гэта таксама сімвалічна – што ў гэтым шляху, чаканні жанчыны ёсць быццам матыў адзіноты. Вобраз стоіка, які прабіраецца праз выпрабаванні, не губляючы ўнутранай моцы і надзеі.
Жаночая постаць падаецца маленькай у параўнанні з дзвярыма, мурам і будынкам. І гэткім жа маленькім чалавек адчувае сябе перад вялікай сістэмай.
Нагадаем, што, па даных праваабаронцаў, па стане на 23 верасня 2024 года ў Беларусі 1323 чалавекі афіцыйна прызнаны палітвязнямі. На самой справе за кратамі знаходзіцца шмат больш людзей, арыштаваных па палітычных матывах.
Вось тут мы расказвалі, як можна іх падтрымаць.
Перамога ў конкурсе: «Кадр нагадвае пра актывістаў з розных краін»
У 2021 годзе гэты здымак заняў 2-е месца ў катэгорыі «Гарачыя навіны» (Spot News) на бадай самым прэстыжным конкурсе рэпартажнай фатаграфіі World Press Photo.
Старшыня журы фотаконкурсу NayanTara Gurung Kakshapati, якая сама нарадзілася ў Непале, казала: «Гэты задуменны фотаздымак быў прадстаўлены нам у катэгорыі навін і застаўся ў маёй памяці. Магчыма, з-за таго, наколькі ён трывожна ціхі».
Яна таксама падкрэсліла, што гэты кадр з Мінска нагадвае ёй пра падзеі і актывістаў з розных краін свету: Непала, Мʼянмы, Бангладэш, Індыі і іншых.
Гісторыя стварэння здымка: доўга чакалі, фота давялося зрабіць амаль выпадкова
Фатографка, фотакарэспандэнтка, аўтарка здымка Надзея Бужан расказала, як яна рабіла гэта фота. Па яе словах, гэта было рэдакцыйнае заданне.
– Звычайнае навінавае заданне, калі ты едзеш на месца і ведаеш, што будзе адбывацца. Па задумцы, гэты здымак павінен быў выглядаць інакш. У маёй галаве была карцінка, на якой сябры, сваякі, людзі, якія прыйшлі падтрымаць, радуюцца выхаду Паўла, сустракаюць яго з кветкамі. Але Павел, на жаль, так і не выйшаў.
Побач з Надзеяй было шмат іншых фатографаў – амаль з усіх буйных беларускіх СМІ таго часу. І калі напачатку ўсе былі ўпэўненыя, што вось-вось Павел выйдзе, то праз пару гадзін паўстала пытанне, ці наогул яго адпусцяць. Вольга, жонка Паўла, некалькі разоў падыходзіла да вакенца, каб хоць штосьці даведацца.
Кадр, які абмяркоўваюць у падкасце, стаў у Надзеі апошнім з гэтага «мерапрыемства» – замест таго радаснага, які дзяўчына чакала зрабіць. Бужан называе гэта прафесійнай чуйкай: на працягу некалькіх гадзін чакання нічога не адбывалася, а калі Вольга зноў накіравалася да дзвярэй, Надзея заўважыла гэта і прыбегла з іншага боку.
– У мяне былі і іншыя варыянты гэтага здымка, але гэта фота, можна сказаць, склалася выпадкова. Ніхто не казаў гераіні, як трэба апрануцца. Ніхто не фарбаваў сцены ў адпаведныя колеры. Я сама ў той момант не задумвалася пра кампазіцыю і іншае – усё гэта заўважыла ўжо пасля.
Дык пра што гэта фота?
– Для мяне гэты здымак пра чаканне. На жаль, ён вельмі актуальны і дагэтуль, бо ўсе мы ўсё яшчэ чакаем. Магчыма, гэта пачуццё з цягам часу неяк трансфармуецца ўнутры, мы неяк па-іншаму глядзім на адны і тыя ж рэчы. Але ўсё ж такі верым у лепшае.
Хацелася б, каб кожны, хто глядзіць на гэты здымак, бачыў нейкую сваю гісторыю. І неабавязкова гэта гісторыя павінна супадаць з маім меркаваннем ці з пунктам гледжання каго-небудзь іншага. Я буду нават рада, калі людзі будуць знаходзіць уласныя сэнсы.
Паслухаць падкаст можна тут